Esercizi di riepilogo Proposizione causale; aggettivi della seconda classe; complementi di luogo; complemento di mezzo; complemento di qualità 65 Traduci il brano. Iulius Caesar et Vercingetorix Caesar in Itali erat, et Galli arma ceperunt quia cupiebant Romanos ex Galli amovere. Dux horum (di queste) gestorum Vercingetorix fuit, Arvernorum nobilis et strenuus miles. Caesar factum perspexit et repente per montes in Galliam pervenit, ubi Romani milites frequentia et ancipitia proelia pugnaverunt. Denique Caesar Alesiam obsidione cinxit, quoniam Romani milites hoc (questo) oppidum circumvallerant. Tum Vercingetorix misit equites qui (che) debebant agmina instruere et pugnare contra adversarios quia Gallicus dux Romanos timebat. Sic accidit. Gallorum totius agminis magnum fuit gaudium quia victoriae confidebant (avevano fiducia) et armis contenderunt contra nostros. Sed Romani, magni animi milites, valde restiterunt. Postea, animos oppugnatione, Gallos fugaverunt. Caesar Vercingetorigem catenis vinxit et Romam secum duxit, victoriae insigne ornamentum. (da Cesare) Proposizione causale; aggettivi della seconda classe; complemento di mezzo 66 Traduci il brano. Lupi vulpisque simius iudex Quicumque (Chiunque) turpi fraude innotuit, etiam si verum dicit, amittit fidem. Brevis Aesopi fabul hoc (ciò) firmat. Lupus arguebat vulpem, quoniam ill (quella) furti eius divitiarum crimen commiserat. Vulpes autem negabat: «Innocens sum, quia numquam furtum feci . Tum iudex inter vulpem et lupum sedit simius. Uterque causam suam peroravit, simius querimoniam utriusque acri mente audivit et hanc (questa) sententiam edixit, quod nec vulpi nec lupo credebat: «Tu, lupe, numquam divitias perdidisti; tu vero, vulpes, quod (ciò che) negas pulchre subripuisti . Iudicium neutrum absolvit, utrumque damnavit. (da Fedro) Proposizione causale; aggettivi della seconda classe; complemento di mezzo; complemento di qualità 67 Traduci il brano. Titus Vespasiano Titus filius successit, vir omnium virtutum, ideo omnes eum (lo) appellaverunt deliciae humani generis: facundus, bellicosus, moderatus fuit. Causas Latine egit (nei dibattiti usava la lingua latina), etsi (anche se) po mata et tragoedias Graece composuit. Gloriosus miles fuit, quoniam in oppugnatione Hierosolymorum duodecim (dodici) propugnatores duodecim sagittarum confixit vulneribus. Romae magnae civilitatis in imperio fuit, quia nullum adversarium puniebat, nam omnibus coniurationibus finem posuit et hostem amicum redderat. Magnae facilitatis et liberalitatis fuit, quia nemo (nessuno) debebat ab imperatore tristis discedere. Praeterea, olim in cen Titus tristis erat quoniam illo die (in quel giorno) nihil (niente) boni fecerat et dixit: «Amici, hodie diem (un giorno) perdidi . Romae amphitheatrum aedificavit et quinque milia (cinquemila + genitivo) ferarum in dedicatione eius occidit. (da Eutropio) 7. La proposizione causale 111