39 Analisi e traduzione Traduci le seguenti frasi, indicando nella parentesi quadra il tipo di periodo ipotetico. 1. Hectora quis nosset, felix si Troia fuisset? (Cic.) [......................................................] 2. Q. Fabius Maximus Salinatori, qui amisso oppido fugerat in arcem, glorianti atque dicenti: «Mea opera, Q. Fabi, Tarentum recepisti : «Certe , inquit, ridens; «nam, nisi tu amisisses, numquam recepissem . (Cic.) [......................................................] 3. Libertas si aequa non est, ne libertas quidem est. (Cic.) [......................................................] 4. Nisi Latini sua sponte arma sumpsissent, capti et deleti essemus. (Liv.) [...............................................] 5. Si sapis, omnia humana condicione metire. (Sen.) [...........................................] 6. Mens atque animus, nisi tamquam lumini oleum instillas, exstinguuntur senectute. (Cic.) [.........................................] 7. Si velim confiteri, quis tandem id possit reprehendere? [.........................................] 8. Cecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinis. [................................................] 9. Nisi me Etesiae morabuntur, celeriter vos videbo. (Cic.) [.............................................] 10. Si vere Clodio insidiari voluisset Milo, noctu insidioso et pleno latronum loco occidisset. (Cic.) [....................................................] 11. Deletus exercitus esset, nisi fugientes silvae texissent. (Liv.) [......................................................] 12. Nisi crebris subsidiis ac totius diei labore milites essent defessi, omnes hostium copiae deleri potuissent. (Ces.) [......................................................] 13. Mens et ratio et consilium in senibus est: quae nisi essent in senibus, non summum consilium maiores nostri appellassent senatus. (Cic.) [...............................................] 14. Si minus errasset, motus minus esset Ulixes. (Prop.) [......................................................] Esercizi di riepilogo Periodo ipotetico indipendente; proposizione finale con ad e accusativo del gerundivo; perifrastica passiva; verbo fero; proposizione infinitiva; proposizione finale; proposizione interrogativa diretta; proposizione concessiva 40 Traduci. Quid dicat patria si loquar cum Catilina? «Nullum iam aliquot annis facinus exstitit nisi actum a te, nullum flagitium sine te; tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera: tu non solum ad neglegendas leges et quaestiones (inchiesta), verum etiam ad evertandas perfrigendasque valuisti. Superiora illa, quamquam ferenda non fuerunt, tamen, ut potui, tuli: nunc vero me totum esse in metu propter unum te, quidquid increpuerit (al minimo rumore), Catilinam timeri, nullum videri contra me consilium iniri posse quod a tuo scelere abhorreat, non est ferendum. Quam ob rem discede atque hunc mihi timorem eripe; si est verus, ne opprimar; sin falsus, ut tandem aliquando timere desinam . Haec si tecum (Cicerone si rivolge a Catilina), ut dixi, patria loquatur, nonne impetrare debeat, etiam si vim adhibere non possit? (da Cicerone) Periodo ipotetico indipendente; nesso relativo; perifrastica passiva; proposizione infinitiva; congiuntivo dubitativo 41 Traduci. Senes nequunt infelices esse O miserum senem qui mortem contemnendam esse in tam longa aetate non vidit! Quae aut plane neglegenda est, si omnino exstinguit animum, aut etiam optanda, si aliquo eum deducit, 3. Il periodo ipotetico 161