IN FABULA
5. Traduci il brano che segue.
Scelestus miles Romanus
Olim, cum (quando) ego (io) et meus dominus a foro remeabamus, in itinere, incidimus in militem Romanum cum arrogantia dicentem: “Tuum asinum volo (voglio), meus dux arma debet ad castra portare”. Meus dominus, me amans, respondit: “Asinus senex est, oppressus nimio labore, non potest onera portare?”. At miles iratus meum dominum verberat, qui (che) a milite se defendit et eum (lo) pugno ferit. Deinde mecum (con me) fugit et nos (ci) celamus domi mei domini amici. Milites perveniunt, quia (perché) socium vulneratum viderunt, domum explorant et mei domini amico dicunt: “Hominem pravum cum asino celas”. Ille (quello) negat. Milites nihil (niente) inveniunt. In viā est magnā turbā curiosa facta spectans. Curiositate captus, os offero (mi affaccio) e fenestra: milites me (mi) vident, domum intrant et in vinculis meum dominum coniciunt. Tristis mea sors est: meus novus dominus est scelestus miles.
ROMANI MORES
6. Leggi la scheda di civiltà “L’esercito romano” (pp. 274-275), traduci e svolgi quanto ti viene richiesto.
De ducis triumpho
Dux, qui (che) ingentem victoriam reportaverat, triumphum obtinebat. In urbem intrabat ed ad Capitolium contendebat carpento tracto a quattuor albis equis. Induebāt togam pictam et tunicam ornatam foliis palmae pictis auro. Multitudo civium acclamantium erat. Ante ducis carpentum, stabant milites repellentes turbam, bucinares musicas facientes modis statutis. Deinde victarum gentium reges, duces vincti in catenis et captivi destinati custodiae vel morti erant. Sequeabatur (seguiva) dux triumphans plausus a civibus. Dux auream coronam deponebat et praedam militibus distribute, deinde Iovi sacrificium celebrabat, gratias agens ob gloriam datam patriae. Caerimoniā, epulis confectā, sollemnis erat.
Livello grammaticale
1. Sottolinea in rosso i participi presenti, in giallo i participi passati.
2. Sottolinea in verde i complementi d’agente.
HISTORIA
7. Traduci.
Otia Capuana
Post victoriam apud Cannas, duces Carthaginienses habebant in animo Romam occupare, debilitantam clade. Tamen Hannibal non audiit eorum perorationes, sed equites misit in recognitione locorum positorum apud Romam. Hannibal de (per) relictis copiis timebat et expectabat auxilia Carthagine; cum suis militibus convenit in Campaniam et Capuae mansit. Sui milites se (si) voluptatibus dederunt, usque ad illud tempus (fino allora) ignotis. Magnus fuit error Carthaginiensis ducis; Romā novas et fortes legiones paravit, instruens fortem classem; bellum gessit et vicit Cathaginienses apud Zama: dux erat Scipio, appellatus a Romanis Africanus, ob bella victa in Africa.